Pays-Bas : Histoire du pays (19)

Na het Tweede Stadhouderloze Tijdperk komt in 1747 Willem IV, als stadhouder, aan het bewind. Hij wordt vier jaar later opgevolgd door zijn zoon Willem V. Als politieke leiders hebben deze stadhouders weinig voor de Republiek betekent.

'Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk' duurde van 1702 tot 1747, het jaar waarin Willem IV stadhouder werd van de Republiek. Op het internationale vlak en vanaf 1715 verloor de Republiek veel van zijn politieke macht, door onderlinge verdeeldheid en het omslachtige regeringssysteem. Na de Vrede van Utrecht nam het regentendom, vertegenwoordigd in de Staten-Generaal, de stelling in dat de Republiek geen prominente rol meer hoefde te spelen in de internationale politiek. Dit besluit werd enerzijds ingegeven door de realiteit, anderzijds door de koopmansgeest: de kosten wogen niet op tegen de baten. Deze algehele malaise werd ook veroorzaakt door de rijke burgers die hun geld belegden in de omringende landen waar de economische situatie beter was. Investeringen in eigen land kwamen niet van de grond. In deze tijd sloegen ook twee andere rampen toe: de paalworm en de runderpest. De paalworm, afkomstig uit het Caraïbisch gebied, tastte niet alleen schepen aan, maar ook de rivier- en zeedijken, die verstevigd waren met houten palen. Vaak konden overstromingen maar net worden voorkomen. De runderpest was niet alleen voor de boeren een ramp, maar ook voor de exportproducten kaas en boter.

La seconde période sans stadhouder dura de 1702 à 1747, l'année qui vit Guillaume IV devenir stadhouder de toutes les provinces de la République. Sur le plan international, les divisions internes et la lourdeur du système de gouvernement firent qu'à partir de 1715 la République perdit le plus clair de sa puissance politique. Après la paix d'Utrecht, la caste des régents, largement représentée au sein des États généraux, estimait que la République n'avait plus à jouer de rôle dans la politique internationale. A la fois parce que les régents jugeaient avec lucidité la réalité du rapport des forces et parce qu'ils pensaient, en bons négociants, que les coûts d'une politique internationale ambitieuse en dépassaient largement les bénéfices. Le malaise général du pays s'expliquait aussi par le refus de la riche bourgeoisie d'investir sur place, car elle préférait placer ses capitaux dans les pays voisins, aux économies plus florissantes. Enfin, deux catastrophes frappèrent le pays. D'abord la propagation du taret, venu des Caraïbes, qui attaquait aussi bien le bois des navires que les pilotis renforçant les digues fluviales et maritimes, au point que bien des inondations ne furent évitées que de justesse. Ensuite une épizootie de peste bovine, véritable fléau pour les paysans, mais aussi catastrophe pour les exportations de fromage et de beurre.